Latency

လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၂ ႏွစ္ေလာက္ကေရးခဲ့တဲ့ "အဲဒါ Latency ေၾကာင့္ေပါ့၊ ငတုံးရဲ့" ဆုိတဲ့ေဆာင္းပါးကုိ ဟုိတေန႔က ျပန္ဖတ္မိရင္းနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ ေလ့လာ နားလည္သေလာက္ Latency နဲ႔ ပတ္သက္တာကုိ ေျပာသြားပါမယ္။

Latency ဆုိတာကုိ ဗမာလုိ "ၾကာတဲ့အခ်ိန္" လုိ႔ေျပာရင္ နီးစပ္မယ္ထင္ပါတယ္။ Network တစ္ခုကုိျဖတ္ျပီး ကြန္ပ်ဴတာ ၂ လုံး အဆက္အသြယ္လုပ္ၾကတဲ့အခါ လမ္းခုလတ္မွာ "ၾကာတဲ့အခ်ိန္" အနည္းဆုံး ၅ မ်ဳိးခြဲလုိ႔ ရပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့

၁၊ Serialization Delay
၂၊ Propagation Delay
၃၊ Queueing Delay
၄၊ Processing / Forwarding Delay
၅၊ Network Delay

၁၊ Serialization Delay (Packet တစ္ခုကုိ Device တစ္ခုက ထုတ္လႊတ္ဖုိ႔ "ၾကာတဲ့အခ်ိန္")

ဘူတာတစ္ခုမွာ မီးရထားတစင္း ရပ္ထားတယ္ဆုိပါစုိ႔။ ေခါင္းတြဲ စထြက္တဲ့အခ်ိန္ကစလုိ႔၊ ေနာက္ဆုံးဂတ္ဗုိလ္တြဲ ဘူတာရုံက ကလုံးလုံး ထြက္သြားတဲ့အထိ ၾကာတဲ့အခ်ိန္ကုိ ရထားတြဲရဲ့ serialization delay လုိ႔ေျပာႏုိင္ပါတယ္။

ေအာက္မွာ ျပထားတဲ့ပုံကုိၾကည့္ျပီးေဆြးေႏြးသြားပါမယ္။ Serilization delay ဆုိတာ Network hardware ကေန packet တစ္ခုကို
၀ါယာၾကဳိးေပၚကုိ (wireless ဆုိရင္လဲ ေလထဲကုိေပါ့) တစ္ေပးဖုိ႔လုိ႔ ၾကာတဲ့အခ်ိန္ကုိ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ Network hardware ရဲ့ speed ျမန္ေလေလ၊ serilization delay တန္ဖုိး နည္းေလေလျဖစ္ပါတယ္။

ပုံမွာျပထားတဲ့အတုိင္း HostA က ေန ၁၅၀၀ bytes packet ကုိ transmit လုပ္ဖုိ႔ ၀.၁၂ မီလီစကၠန္႔ၾကာျပီး၊ အဲဒီ packet ကုိဘဲ Router2 က transmit လုပ္ဖုိ႔ ၉၃ မီလီစကၠန္႔ ၾကာပါတယ္။ တစ္ခုမွတ္ထားေစခ်င္တာကေတာ့ Network hardware က packet တစ္ခုကုိ လက္ခံ ရရွိတဲ့အခါ serialization delay မရွိပါဘူး။

ဘဏ္ေတြနဲ႔၊ စေတာ့ရွယ္ရာ အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြမွာ - Circuit တစ္ခုကုိ ငွားတဲ့၊ ၀ယ္တဲ့အခါမွာ bandwidth မလုိအပ္ေသာ္လည္း၊ serialization delay နည္းေစခ်င္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ပုိက္ဆံပုိေပးျပီး Higher bandwidth circuit ေတြကုိ
၀ယ္ၾကတာ သတိျပဳမိပါတယ္။


serialization delay

Serialization Delay = Packet Size / Link Speed
Total Serialization Delay = Summation of Serialization at every hop

၂၊ Propagation Delay (အကြာအေ၀းေပၚမွာ မွီျပီး "ၾကာတဲ့အခ်ိန္")

မီးရထားတစင္း ဘူတာရုံကထြက္လာတာကုိ ေကာင္းကင္ကေနၾကည့္ၾကည့္မယ္ ဆုိပါစုိ႔။ ေခါင္းတြဲ ပထမဘူတာရုံကထြက္လာတဲ့အခ်ိန္ စျပီး၊ အဲဒီေခါင္းတြဲ ဒုတိယဘူတာရုံကုိ ၀င္သြားတဲ့အခ်ိန္အထိ ၾကာတဲ့အခ်ိန္ကုိ ရထားရဲ့ ဘူတာႏွစ္ခုၾကားက propagation delay လုိ႔ ေခၚပါမယ္။

ဒီတန္ဖုိးကေတာ့ နားလည္ရလြယ္ပါတယ္။ Bandwidth ဘယ္ေလာက္ မ်ားမ်ား propagation delay ကုိ ေလ်ာ့နည္းေစခ်င္လုိ႔မရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ အလင္းရဲ့အျမန္ႏွုန္း (လ်ွပ္စစ္ရဲ့ အျမန္ႏုွန္း) ဆုိတာ ကိန္းေသျဖစ္ေနလုိ႔ပါ။ ရူပေဗဒ နည္းနည္းပါးပါး သင္ဖူး သူတုိင္း အလင္းေရာင္ဟာ တစကၠန္႔ကုိ မီတာ သန္း ၃၀၀ ႏွုန္းနဲ႔သြားတယ္ဆုိတာ သိၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ Network တစ္ခု မွာေတာ့ လွ်ပ္စစ္ နဲ႔ အလင္း ေျပာင္းလဲတဲ့ အဆင့္ေတြရွိတာေၾကာင့္ အလင္း အလွ်င္ရဲ့ ၇၀% နဲ႔ Packet ေတြသြားတယ္လုိ႔ အမ်ားစုက လက္ခံထား ၾကပါတယ္။
မွတ္ထားေစခ်င္တာကေတာ့ propagation delay က packet size နဲ႔ေရာ၊ bandwidth နဲ႔ပါ မဆုိင္ပါဘူး ဆုိတဲ့အခ်က္ပါ။

၅၀ မီတာ = ၀.၀၀၂ မီလီစကၠန္႔
၅ ကီလုိမီတာ = ၀.၀၂၄ မီလီစကၠန္႔
၁၀ ကီလုိမီတာ = ၀.၀၄၈ မီလီစကၠန္႔
၁၀၀၀ ကီလုိမီတာ = ၄.၈ မီလီစကၠန္႔



Propagation Delay and Serialization Delay

R1 နဲ႔ R2 ၾကားက Link ကုိ R2 နဲ႔ R3 ၾကားက Link နဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ရင္ - Bandwidth ပုိမ်ားတဲ့အတြက္ serialization delay တန္ဖုိးနည္းေပမဲ့ distance ကပုိေ၀းတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ propagation delay ပုိမ်ားတာကုိ သတိျပဳပါ။

Propagation Delay = Length of Link (in Meters) / 70 % of Speed of Light (i.e. 2.1 x 10^8 meter per second)
Total Propagation Delay = Summation of Propagation at every hop