Latency (2)

၃၊ Queueing Delay (Packet တစ္ခုကုိ Device တစ္ခုက ထုတ္လႊတ္ဖုိ႔ တန္းစီေစာင့္ေနစဥ္မွာ "ၾကာတဲ့အခ်ိန္")

ရုပ္ရွင္ေကာင္းလုိ႔ သမၼတရုံမွာ လက္မွတ္၀ယ္တဲ့အခါ လူတန္းရွည္ၾကီးနဲ႔ေစာင့္ရတာ မွတ္မိပါေသးတယ္၊ (ေမွာင္ခုိ၀ယ္ရင္ေတာ့ ေစာင့္စရာမလုိဘူးေပါ့)။ ဒီလုိ လူတန္းရွည္ၾကီးကုိ queue လုိ႔ေခၚျပီး၊ တန္းစီျပီး ေစာင့္ရတာကုိ queueing လုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္လူတန္းအရွည္ၾကီးျဖစ္ရတာလဲဆုိရင္ လက္မွတ္ေရာင္းတဲ့လူအေရအတြက္ကလည္း သိပ္မမ်ား၊ ေႏွးကလဲေႏွးတဲ့အခ်ိန္မွာ လက္မွတ္၀ယ္ခ်င္တဲ့လူေတြက အမ်ားၾကီးျဖစ္ေနလုိ႔ေပါ့။ ဒီလုိဘဲ Router တစ္ခုမွာ အျပင္ကုိ Transmit လုပ္ရမဲ့ Packet ေတြကမ်ားျပီး၊ output interface က ေႏွးေနခဲ့ရင္၊ Router ရဲ့ အထြက္ေပါက္မွာ packet ေတြ စီေစာင့္ေနရပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ေစာင့္ရသလဲ ဆုိတာကေတာ့ ေရွ.မွာ Packet ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားရွိသလဲဆုိတာရယ္၊ Router interface က ဘယ္ေလာက္ျမန္ျမန္ Transmit လုပ္ေပးႏုိင္သလဲ (တနည္းေျပာရရင္ serialization delay ဘယ္ေလာက္ၾကာသလဲ) ဆုိတာေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ရုပ္ရွင္ရုံမွာ ကုိယ့္ေရွ.ကလူတန္းဘယ္ေလာက္ရွည္သလဲ၊ လက္မွတ္ေရာင္း တဲ့လူက ဘယ္ေလာက္ အလုပ္ျမန္ျမန္လုပ္သလဲ ဆုိတာမူတည္သလုိေပါ့။

လက္မွတ္၀ယ္ဖုိ႕႔ေစာင့္ေနရင္း၊ ကုိယ္အလွည့္ေရာက္ခါနည္းမွ လက္မွတ္ကုန္သြားျပီဆုိရင္ ေနာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ရင္ၾကည့္၊ ေနာက္ေန႔ ျပန္လာခ်င္လာ၊ ဒါမွ မဟုတ္လဲ့ မၾကည့္ဘဲ အိမ္ျပန္ေတာ့ေပါ့။ အထြက္ေပါက္မွာ ေစာင့္ေနတဲ့ packet ေတြမ်ားလြန္းလုိ႔ မေစာင့္ႏုိင္ေတာ့ရင္ Router က packet ေတြကုိ ဖ်က္ျပစ္လုိက္ပါတယ္။ ဒါကုိ Output queue drop လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီလုိ output queue drop ျဖစ္ရင္ router က packet ကိုၾကဳိးစားျပီးထပ္ပုိ႔ေပးဖုိ႔တာ၀န္ မရွိပါဘူး။ Router က drop လုပ္လုိက္တဲ့သတင္းကုိေတာ့ packet ကုိပုိ႔ေပးတဲ့ source computer ဆီကုိေတာ့ ျပန္အေၾကာင္းၾကားေပးပါတယ္။ ျပန္ပုိ႔ခ်င္၊ မပုိ႔ခ်င္ဆုိတာကေတာ့ source computer ရဲ့ သေဘာေပါ့။

VIP တစ္ေယာက္နဲ႔သိလုိ႔ဘဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေမွာင္ခုိကဘဲ ေစ်းၾကီးေပး၀ယ္၀ယ္ - တနည္းနည္းနဲ႔ လူတန္းအရွည္ၾကီးမွာ ေစာင့္မေနဘဲ ခ်က္ခ်င္းလက္မွတ္ရတဲ့နည္းေတြရွိပါတယ္။ Network မွာလည္း queue ထဲမွာ ေစာင့္မေနႏုိင္တဲ့ Packet အမ်ဳိးအစား ေတြရွိပါတယ္။
ဥပမာ
- အင္တာနက္ေပၚမွာ ဖုံးေျပာတဲ့ (Voice over IP) packet ေတြဟာ လမ္းမွာၾကာေနခဲ့ရင္ နားေထာင္တဲ့သူမွာ ေလးလုံးမကြဲျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
- E-mail packet ေတြကေတာ့ လမ္းမွာ ၾကာေနလည္း e-mail ဖတ္သူဆီမွာ ဘာမွ ျပသနာ မရွိပါဘူး။

Router တစ္ခုရဲ့ထြက္ေပါက္မွာ e-mail packet ၁၀ ခုကေစာင့္ေနခ်ိန္မွာ၊ Voice over IP Packet တစ္ခု ေနာက္က ေရာက္လာတယ္ဆုိပါစုိ႔။ Router အေနနဲ႔ VoIP packet ကုိ ၾကားျဖတ္ျပီး အျမန္ဆုံးပုိ႔ေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒီလုိလုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ နည္းလမ္းေပါင္း မ်ားစြာရွိတဲ့အထဲက priority queueing ကေတာ့ အလြယ္ဆုံးနဲ႔၊ လူသုံးအမ်ားဆုံး ျဖစ္ပါတယ္။

Priority queue အလုပ္လုပ္ပုံကေတာ့ -
Router ရဲ့ memory မွာ
၁၊ normal priority queue နဲ႔
၂။ high priority queue ဆုိျပီး ႏွစ္မ်ဳိးခြဲထားပါတယ္။ Router က high priority queue မွာ packet ေတြ႔တုိင္း normal priority queue မွာ packet ဘယ္ေလာက္ရွိေနေန ၾကားျဖတ္ျပီး အရင္ဆုံးပုိ႔ေပးပါတယ္။

Queueing delay ကုိအဆုံးသတ္ရရင္ -
Queueing delay ဆုိတာ router ရဲ့ output interface မွာ packet ေတြစီေစာင့္ေနရလုိ႔ၾကာတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ packet ေတြဟာ router ရဲ့ output queue ထဲမွာထိုင္ေစာင့္ေနၾကပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ေစာင့္ရသလဲဆုိတာက ၁၊ output interface ရဲ့ serialization delay နဲ႔ ၂၊ output queue ထဲမွာ packet ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားရွိလဲ ေပၚမွာ တည္ပါတယ္။ အခ်ိန္ေႏွးတာကုိ သည္းမခံႏုိင္တဲ့ application ေတြ (ဥပမာ - အင္တာနက္ဖုံး၊ အင္တာနက္ဗီဒီယုိ) အတြက္ ၾကားျဖတ္ျပီးအျမန္ပုိ႔ေပးတဲ့ queueing နည္းလမ္းေတြရွိပါတယ္။
Router မွာ input queue delay ရွိေပမယ့္ output queue delay နဲ႔ႏွုိင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ တန္ဖုိးအရမ္း နည္းတာေၾကာင့္ စဥ္းစားဖုိ႔ မလုိအပ္ပါဘူး။