စီးပြားပ်က္ကပ္ ၂.၀ ျဖစ္မွာလား (၂)?

ေလာေလာဆယ္ကမာၻအႏွံကုိျပန္႔ပြားမလုိျဖစ္ေနတဲ့ စီးပြားေရးကေမာက္ကမျဖစ္မွုၾကီးဘယ္ကစတာလဲ - ဆုိတာကုိပညာရွင္ေတြကအမ်ဳိးမ်ဳိးသံုးသပ္ၾကသလုိ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြကလည္း တစ္ေရာက္နဲ႔တစ္ေရာက္လက္ညွိးထုိးၾကနဲ႔ေပါ့။
ကၽြန္ေတာ္လည္းဖတ္ဖူးသေလာက္၊ မွတ္ဖူးသေလာက္နဲ႔ ထင္ရာျမင္ရာေဆြးေႏြးသြားပါမယ္။

၁၉၈၇ ႏွစ္က ေအာ္လီဗာစတုန္းရုိက္ျပီး၊ မုိက္ကယ္ေဒါက္ဂလပ္စ္ နဲ႔ ခ်ာလီရွီးန္ တုိ႔သရုပ္ေဆာင္တဲ့ "Wall Street" ရုပ္ရွင္ထဲက ဇာတ္ေကာင္ ေဂၚဒြန္ဂက္ကုိ (မုိက္ကယ္ေဒါက္ဂလပ္) ေျပာတဲ့စကားက အခုျဖစ္ေနတဲ့ျပသနာေတြရအစလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။

"ေလာဘ - ဒိထက္ေကာင္းတဲ့စကားလုံးလဲရွာလုိ႔မရတဲ့အတြက္ - ဆုိတာ ေကာင္းတယ္"
"Greed, for lack of better word, is good"


၂၀၀၀ ခုႏွစ္ေလာက္ကစျပီး အေမရိကမွာ အိမ္ေစ်းေတြတက္ျပီးရင္းတက္ေနတာ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ကုန္ေလာက္အထိပါဘဲ။ ၁ ႏွစ္ေလာက္အတြင္းမွာကုိ အိမ္ေစ်းေတြက ၂ ဆေလာက္တက္သြားတဲ့ေနရာေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ ကုိယ့္အိမ္နီးနားျခင္း၊ ေဆြမ်ဳိး၊ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြ အိမ္၀ယ္ေရာင္းလုပ္ျပီး အၾကီးအၾကယ္ျမတ္သြားတယ္ဆုိတာကုိ ေန႔စဥ္လုိလုိၾကားေနရပါတယ္။ ေရဒီယိုတုိ႔၊ တယ္လီဗီးရွင္းတုိ႔မွာလည္း အိမ္၀ယ္သင့္တဲ့အေၾကာင္း၊ အသစ္ေဆာက္ထားတဲ့အိမ္ေတြအေၾကာင္း ေၾကာ္ျငာေတြဆုိတာ အျမဲမျပတ္ ျမင္ေနၾကားေနခဲ့ရပါတယ္။

အိမ္ကုိ၀ယ္ေရာင္းလုပ္ျပီးအျမတ္လုိခ်င္တယ္ဆုိတာ ပုိက္ဆံရွိတာ၊ မရွိတာအသာထားလုိ႔ လူတုိင္းလုိလုိလုပ္ခ်င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေငြကုိ လြယ္လြယ္၊ ျမန္ျမန္၊ မ်ားမ်ားရမွာဆုိေတာ့ ဘာမေကာင္းစရာရွိသလဲေပါ့။ အိမ္၀ယ္မယ္ဆုိတာ ေသခ်ာျပီးတဲ့ေနာက္ဘယ္လုိအိမ္ကုိ ၀ယ္မယ္ဆုိတာဆုံးျဖတ္ရမဲ့အခ်န္ေရာက္လာပါတယ္။ ၀ယ္ေရာင္းလုပ္မွာဆုိေတာ့ ေစ်းၾကီးၾကီးအိမ္ ၀ယ္ေလေလ အျမတ္မ်ားမ်ားရေလေလဘဲေပါ့။ ဒါ့အျပင္ ကုိယ့္အိမ္နီးနာျခင္းက အိပ္ခန္း ၄ ခန္းနဲ႔၊ ဧက၀က္ေျမပါတဲ့အိမ္ကုိ၀ယ္တာဆုိေတာ့ - အနည္းဆုံးအိပ္ခန္း ၅ ခန္းနဲ႔ ေရကူးကန္ပါတဲ့အိမ္ကုိ၀ယ္မွျဖစ္ေတာ့မွာေပါ့။

ၾကဳိက္တဲ့အိမ္လဲေတြ႔ပါျပီ။ ျပသနာတစ္ခုဘဲက်န္ပါေတာ့တယ္။ အိမ္၀ယ္ဖုိ႔ပုိက္ဆံေပါ့။ အိမ္က ေဒၚလာ ၇ သိန္းတန္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ ကုိယ့္လက္ထဲမွာ ေဒၚလာ ၂ ေသာင္းေလာက္ဘဲရွိတယ္။ အလုပ္ကလဲ တစ္လမွ ေဒၚလာ ၃၀၀၀ ေလာက္ရတယ္။ ဒီျပသနာကုိ အစုိးရနဲ႔ ဘဏ္ေတြက ေျဖရွင္းျပီးသားေပါ့။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားအလယ္ပုိင္း သမၼတ ဘီလ္ကလင္တန္လက္ထက္၊ ဗဟုိဘဏ္ဥကၠဌ အလန္ဂရင္းစပန္ လက္ထက္မွာ ၀င္ေငြမေကာင္းတဲ့သူေတြ၊ ႏုိင္ငံျခားကလာေရာက္အလုပ္လုပ္တဲ့သူေတြ အိမ္အလြယ္တကူ၀ယ္ႏုိင္ေအာင္ဆုိျပီး အိမ္၀ယ္ဖုိ႔ေခ်းေငြ (Mortgage) နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒေတြကုိျပင္ဆင္ခဲ့ပါတယ္။
အဲလုိျပင္ဆင္ခဲ့တာေတြထဲက ၃ ခုကုိေျပာရရင္
၁၊ စာရြက္စာတမ္းမလုိတဲ့ေခ်းေငြ (no document loan) - ေခ်းတဲ့ေငြကုိလစဥ္ျပန္ဆပ္ဖုိ႔အတြက္ ဘယ္လုိ၀င္ေငြရွိတယ္တာျပဖုိ႔ မလုိအပ္ဘူးလုိ႔ဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ခဲ့ပါတယ္။ အိမ္၀ယ္မယ္ဆုိရင္ အခ်ေပးေငြ (down payment) ကုိအိမ္တန္ဖုိးရဲ့ ၂၀% ထုံးစံပါ။ ဒီထက္ေလ်ာ့ေပးလုိ႔လည္းရပါတယ္ - ဒါေပမယ့္လစဥ္ေပးရတာပုိမ်ားသြားတာေပါ့။ ဒီ အခ်ေပးေငြကုိ ဘယ္ကရလာတယ္ဆုိတာလဲ စာရြက္စာတမ္းျပဖုိ႔မလုိပါဘူး။

၂၊ အတုိးကုိသာေပးေသာေခ်းေငြ (interest only loan) - အိမ္၀ယ္ျပီး ပထမ ၃ ႏွစ္မွာ ေခ်းေငြရဲ့အရင္းကုိတျပားမွ ေပးစရာမလုိဘဲ အတုိးကုိသာျပန္ဆပ္တဲ့ ေခ်းေငြျဖစ္ပါတယ္။ ၃ ႏွစ္ၾကာျပီးရင္ေတာင္မွ အိမ္ကုိတစ္ျပားဖုိးမွ မပုိေသးဘူးေပါ့။ ဒီလုိေျပာင္းတဲ့ ဥပေဒရဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ၀င္ေငြမေကာင္းတဲ့သူေတြ လစဥ္ေပးေငြသက္သက္သာသာနဲ႔ အိမ္၀ယ္ႏုိင္ေအာင္လုိ႔ေပါ့။ အဲဒီစနစ္မွာ အခြန္ႏွုံးက ပုံမွန္ ၁၅ ႏွစ္၊ ႏွစ္ ၃၀ ေခ်းေငြထက္ အတုိးႏွုံးနည္းပါတယ္။ ပထမ ၃ ႏွစ္ (သုိ႔မဟုတ္ ၅ ႏွစ္) ျပီးရင္ေတာ့ အတုိးႏွုံးေျပာင္းသြားမွာေပါ့။ ဒါကုိ ေျပာင္းလဲႏုိင္ေသာ အတုိးႏွုံး (ARM - Adjustable Rate Mortgage) လုိ႔ေခၚပါတယ္။

၃၊ ကုိယ္တုိင္ေနတဲ့အိမ္ကုိ ေရာင္းလုိ႔အျမတ္ရရင္ ေဒၚလာ ၅ သိန္းအထိ အခြန္ေပးစရာမလုိဘူး။ အေမရိကမွာ ဘာအလုပ္လုပ္က ၀င္ေငြရရ ၃၅% ေလာက္အခြန္ေပးရပါတယ္။ အိမ္ေရာင္းလုိ႔ရတဲ့အျမတ္ကလြဲလုိ႔ေလ။

ဒီဥပေဒအေျပာင္းအလြဲေတြဟာ ၀င္ေငြနည္းသူေတြ အိမ္ပုိင္ဆုိင္ခြင့္ရေအာင္ အားေပးဖုိ႔ျပင္ဆင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ေကာင္းတယ္လုိ႔ေျပာရမလားဘဲ။ ဒီဥပေဒကုိ ေရးခဲ့သူေတြက - လူေတြေလာဘတက္ရင္ ဆင္ျခင္တုံတရား ေပ်ာက္သြားတယ္ဆုိတာ ကုိထဲ့မစဥ္းစားခဲ့တာလား၊ ေလ်ာ့တြက္ခဲ့တာလား - တစ္ခုခုပါဘဲ။

ဘဏ္ေတြဘက္ကလဲ ပထမဥပေဒ ႏွစ္ခုလုံးတဲ့ညီတဲ့လူေတြကုိ ေငြေခ်းခ်င္ၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အိမ္အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ စာရြက္စာတမ္းေၾကး၊ ၀န္ေဆာင္ခ ပုိရတဲ့အျပင္ အတုိးလည္းပုိရလုိ႔ေပါ့။ ဒီလုိ ေခ်းေငြကုိ subprime mortgage လုိ႔ေခၚပါတယ္။ Prime ဆုိတာ ဗမာလုိ ေျပာရင္ "အေကာင္းစား" လုိ႔ေျပာရမလားဘဲ။ subprime ဆုိတဲ့ သိပ္မေကာင္းတဲ့ (သိပ္ျပီး မယုံၾကည္၊ စိတ္မခ်ရတဲ့) ေငြေခ်းသူေပါ့။ တနည္းေျပာရင္ေတာ့ အေႃကြးျပန္ဆပ္ဖုိ႔ဆုိတာ သိပ္မေသခ်ာတဲ့သူေတြမွန္း သိသိၾကီးနဲ႔ ေငြေခ်းတာပါဘဲ။

လက္ထဲမွာရွိတဲ့ ေဒၚလာ ၂ ေသာင္းနဲ႔ ၇ သိန္းတန္အိမ္ကုိ၀ယ္တဲ့အေၾကာင္းဆက္ေျပာပါမယ္။ ၂ ေသာင္းဆုိေတာ့ အခ်ေပးေငြ ၅% ေတာင္မရွိဘူးေပါ့။ ဒါကုိသိတဲ့ဘဏ္ေတြက အဆင္ေျပေအာင္လုပ္ေပးပါတယ္။ အေၾကာင္းတစ္ခုျပျပီး အိမ္၀ယ္သူကုိ ၅ ေသာင္း ပထမထုတ္ေခ်းလုိက္ပါတယ္။ စုစုေပါင္း ၇ ေသာင္းဆုိေတာ့ အခ်ေပးေငြ ၁၀% ရွိသြားျပီေပါ့။ (no document loan) ဥပေဒအရ အိမ္၀ယ္သူ ပုိက္ဆံဘယ္က ရလာတယ္ဆုိတာ မစစ္ေဆးေတာ့ဘဲ က်န္တဲ့ ၆ သိန္း ၃ ေသာင္းကုိ ေခ်းေပးလုိက္တာေပါ့။ ၀င္ေငြကလဲ တစ္လမွ ၃၀၀၀ ရွိတာဆုိေတာ့ "အတုိးကုိသာေပးေသာေခ်းေငြ (interest only)" ကုိဘဲေရြးလုိက္တာေပါ့။

ပထမ ၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ အိမ္ထဲကုိေငြမ၀င္လဲ အေရးမၾကီးဘူးေလ။ အိမ္ေစ်းက ဆက္တက္ေနမွာဘဲ။ အိမ္ၾကီးအိမ္ေကာင္းမွာ ၁ ႏွစ္ ၂ ႏွစ္ေန၊ ေစ်းတက္ရင္ေရာင္း အျမန္သေဌးျဖစ္တဲ့နည္းေပါ့။

--------

အထက္မွာေျပာခဲ့တဲ့နည္းနဲ႔ ခ်မ္းသာသြားၾကသူေတြလဲ မနည္းပါဘူး။ ၂၀၀၇ ေလာက္အထိေပါ့။ ၂၀၀၇ ႏွစ္ဆန္းေလာက္ကစျပီး အိမ္ေစ်းေတြ က်ဆင္းလာပါတယ္။ အိမ္ကုိျမတ္ရင္ ေရာင္းမယ္ဆုိျပီး ၀ယ္ထားတဲ့သူေတြလဲ - အိမ္ေစ်းက်ေတာ့ဘဏ္ကုိဆက္ျပီး အေၾကြးမဆပ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ဒီလုိလူေတြအမ်ားၾကီးကုိ ပုိက္ဆံေခ်းထားတဲ့ဘဏ္ေတြလည္း မ်က္ျဖဴစုိက္ခ်ိန္ေရာက္ျပီေလ။


ဆက္ေရးသြားပါဦးမယ္ -